Kent Kuramları ve Tarihi Arka Plan
“Şehir” teriminin tanımlanması ve kavramsallaştırılması, farklı sosyokültürel bağlamlar ve tarihsel dönemler arasında bir dereceye kadar değişkenlik göstermektedir. Bu farklılıklar, toplumların var oldukları dönem, coğrafi konumları ve içinde bulundukları yaşam koşulları gibi çeşitli faktörlere bağl...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Atatürk University
2025-06-01
|
| Series: | Journal of Literature and Humanities |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4251651 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1839642420614004736 |
|---|---|
| author | Serhat Altınkaynak |
| author_facet | Serhat Altınkaynak |
| author_sort | Serhat Altınkaynak |
| collection | DOAJ |
| description | “Şehir” teriminin tanımlanması ve kavramsallaştırılması, farklı sosyokültürel bağlamlar ve tarihsel dönemler arasında bir dereceye kadar değişkenlik göstermektedir. Bu farklılıklar, toplumların var oldukları dönem, coğrafi konumları ve içinde bulundukları yaşam koşulları gibi çeşitli faktörlere bağlanabilir. Buna göre, araştırmacılar tarafından kentle ilgili olarak ortaya atılan teoriler de çeşitlilik göstermektedir. Bu konu, Max Weber'in bu alanda özellikle etkili bir figür olmasıyla birlikte, önemli araştırmaların odak noktası olmuştur. Lapidus, Zanden, Mumford, Burgess, Henri Pirenne ve İbn Haldun gibi araştırmacılar da teorileriyle alana katkıda bulunmuşlardır. Kentlerin ve kentleşmenin ortaya çıkışı ve gelişimi geçmişten günümüze farklı toplumlarda çeşitli şekillerde gerçekleşmiştir. Türklerin Göktürkler döneminden itibaren Orta Asya'da kentsel yerleşimler kurdukları bilinen bir gerçektir. İslami dönemde şehir planlamasının ilk örnekleri Hz. Muhammed'in yaşadığı dönemde Medine'de belgelenmiştir. Emeviler döneminde İslam şehirleri antik Yunan, Roma ve Sasani şehirlerinin kentsel formlarından etkilenmiştir. Karahanlılardan itibaren şehir İslami bir karakter kazanmıştır. Gazneliler, Büyük Selçuklular, Harezmşahlar ve Türkiye Selçukluları gibi devletlerde kentler Türk-İslam kültürünün etkisinde gelişmiştir. Avrupa'da, Orta Çağ boyunca Kilisenin kentsel gelişim üzerindeki etkisi kayda değerdi. Aynı zamanda, Venedik ve Marsilya gibi gelişen ticari sektörlere sahip şehirler de ortaya çıkmıştır. Farklı özelliklere sahip şehirlerin ortaya çıkması, çeşitli coğrafi konumlarda ve farklı zamanlarda toplumlar arasında gelişme göstermiştir. Mevcut verilere göre evrensel bir şehir teorisinin sınırlılıkları açıkça görülmektedir. |
| format | Article |
| id | doaj-art-feddb098db2242a7b78e19eb3a204be1 |
| institution | Matheson Library |
| issn | 2822-4779 |
| language | English |
| publishDate | 2025-06-01 |
| publisher | Atatürk University |
| record_format | Article |
| series | Journal of Literature and Humanities |
| spelling | doaj-art-feddb098db2242a7b78e19eb3a204be12025-07-02T08:17:56ZengAtatürk UniversityJournal of Literature and Humanities2822-47792025-06-017421722610.55590/literatureandhumanities.155856955Kent Kuramları ve Tarihi Arka PlanSerhat Altınkaynak0https://orcid.org/0000-0002-2310-8394Sinop Üniversitesi“Şehir” teriminin tanımlanması ve kavramsallaştırılması, farklı sosyokültürel bağlamlar ve tarihsel dönemler arasında bir dereceye kadar değişkenlik göstermektedir. Bu farklılıklar, toplumların var oldukları dönem, coğrafi konumları ve içinde bulundukları yaşam koşulları gibi çeşitli faktörlere bağlanabilir. Buna göre, araştırmacılar tarafından kentle ilgili olarak ortaya atılan teoriler de çeşitlilik göstermektedir. Bu konu, Max Weber'in bu alanda özellikle etkili bir figür olmasıyla birlikte, önemli araştırmaların odak noktası olmuştur. Lapidus, Zanden, Mumford, Burgess, Henri Pirenne ve İbn Haldun gibi araştırmacılar da teorileriyle alana katkıda bulunmuşlardır. Kentlerin ve kentleşmenin ortaya çıkışı ve gelişimi geçmişten günümüze farklı toplumlarda çeşitli şekillerde gerçekleşmiştir. Türklerin Göktürkler döneminden itibaren Orta Asya'da kentsel yerleşimler kurdukları bilinen bir gerçektir. İslami dönemde şehir planlamasının ilk örnekleri Hz. Muhammed'in yaşadığı dönemde Medine'de belgelenmiştir. Emeviler döneminde İslam şehirleri antik Yunan, Roma ve Sasani şehirlerinin kentsel formlarından etkilenmiştir. Karahanlılardan itibaren şehir İslami bir karakter kazanmıştır. Gazneliler, Büyük Selçuklular, Harezmşahlar ve Türkiye Selçukluları gibi devletlerde kentler Türk-İslam kültürünün etkisinde gelişmiştir. Avrupa'da, Orta Çağ boyunca Kilisenin kentsel gelişim üzerindeki etkisi kayda değerdi. Aynı zamanda, Venedik ve Marsilya gibi gelişen ticari sektörlere sahip şehirler de ortaya çıkmıştır. Farklı özelliklere sahip şehirlerin ortaya çıkması, çeşitli coğrafi konumlarda ve farklı zamanlarda toplumlar arasında gelişme göstermiştir. Mevcut verilere göre evrensel bir şehir teorisinin sınırlılıkları açıkça görülmektedir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4251651citytheoriescity in historybaghdadvenicekentkuramlartarihte şehirbağdatvenedik |
| spellingShingle | Serhat Altınkaynak Kent Kuramları ve Tarihi Arka Plan Journal of Literature and Humanities city theories city in history baghdad venice kent kuramlar tarihte şehir bağdat venedik |
| title | Kent Kuramları ve Tarihi Arka Plan |
| title_full | Kent Kuramları ve Tarihi Arka Plan |
| title_fullStr | Kent Kuramları ve Tarihi Arka Plan |
| title_full_unstemmed | Kent Kuramları ve Tarihi Arka Plan |
| title_short | Kent Kuramları ve Tarihi Arka Plan |
| title_sort | kent kuramlari ve tarihi arka plan |
| topic | city theories city in history baghdad venice kent kuramlar tarihte şehir bağdat venedik |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4251651 |
| work_keys_str_mv | AT serhataltınkaynak kentkuramlarıvetarihiarkaplan |