AMASYA’DA BİR ALEVİ-BEKTAŞİ MÜZİĞİ AKTARIMCISI ÖZGÜR AKKIZ
Alevi-Bektaşilerde müzik genellikle inanç kültüründeki yol ve erkâna ait söylemlerin önemli bir taşıyıcısı olarak bilinen bir olgudur. Bu doğrultuda Hak Âşıkları olarak tanımlanan tekke edebiyatı şairlerine ait şiirlerin topluma ulaştırılmasında müzik önemli bir araç olarak kullanılmıştır. Alevi-Bek...
Saved in:
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | German |
| Published: |
Ankara Haci Bayram Veli University
2025-06-01
|
| Series: | Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4370276 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Alevi-Bektaşilerde müzik genellikle inanç kültüründeki yol ve erkâna ait söylemlerin önemli bir taşıyıcısı olarak bilinen bir olgudur. Bu doğrultuda Hak Âşıkları olarak tanımlanan tekke edebiyatı şairlerine ait şiirlerin topluma ulaştırılmasında müzik önemli bir araç olarak kullanılmıştır. Alevi-Bektaşi müzik kültürü müzik kimliği açısından tür, biçim, çalgı ve icra bakımından kendine özgü bir yapıya sahiptir. Diğer taraftan bölgesel ve yöresel açıdan farklılıkları da içinde barındırabilmektedir. Bu bakımdan Amasya yöresi, Anadolu coğrafyasında kayda değer bir yer tutmuş olup birçok Hak Âşığının ve aktarımcısının yetişmesinde önemli bir merkez olmuştur.Bu çalışmada genel olarak Amasya yöresinde Alevi-Bektaşi müziği icracısı ve aktarımcısı olan Özgür Akkız’ın hayatı ve eserleri konu edilmiştir. Durum tespiti ve eser analizi yöntemlerinin kullanıldığı çalışmada genel olarak Alevi inanç kültüründe müzik pratikleri, Amasya yöresindeki işlevselliğiyle birlikte Özgür Akkız’ın hayatı, sanatçı kişiliği, Alevi Bektaşi müzik kültürü içindeki yeri ve eserlerinin müziksel açıdan incelenmesine yer verilmiştir. Araştırma sonucunda Özgür Akkız’ın havalandırdığı (bestelediği) müzikal yapıtların şiirsel örgüsünü genel olarak Alevi inanç kültürü ve felsefesi doğrultusunda konu edinmiş sözlerin oluşturduğu belirlenmiştir. Müziklerin işlendiği şiirlerin seçiminde ise özellikle tekke edebiyatında Hak Âşığı olarak bilinen Amasyalı Alevi-Bektaşi Âşığı Fedai Baba’nın sözlerini tercih ettiği öne çıkmıştır. Bu bağlamda tekke edebiyatı çerçevesinde nefes türü adı altında deyiş, düvaz-ı imam ve mersiye gibi edebi türlere öncelik verildiği gözlenmiştir. Akkız’ın havalandırdığı müzikal yapıtların deyiş müzik türünde olduğu; bunların makamsal açıdan ağırlıklı olarak hüseyni ve hicaz makam dizilerinde; ritmik yapı bakımından ise çoğunlukla ana usuller ve birleşik usuller kategorisinde olduğu belirlenmiştir. Son olarak eserler biçimsel açıdan değerlendirildiğinde ise bunların bir bölümlü biçim özelliği gösteren ürünler olduğu saptaması yapılmıştır. |
|---|---|
| ISSN: | 1306-8253 |