İslam Hukukundaki Şirket Akdinin Yapısal Analizi
İslam hukukunda bir şirket, birden fazla kişinin bir şeyin mülkiyetine sahip olması ve bu kişilerin o şey üzerindeki tasarruf yetkisi olarak tanımlanabilir ve temel olarak üç türü bulunmaktadır. Bunlar ibâha, milk ve akit şirketidir. Şirket akitleri de kendi içinde şirket-i emvâl, şirket-i a‘mâl ve...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Gençleri Evlendirme ve Mehir Vakfı
2025-06-01
|
| Series: | İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4485616 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | İslam hukukunda bir şirket, birden fazla kişinin bir şeyin mülkiyetine sahip olması ve bu kişilerin o şey üzerindeki tasarruf yetkisi olarak tanımlanabilir ve temel olarak üç türü bulunmaktadır. Bunlar ibâha, milk ve akit şirketidir. Şirket akitleri de kendi içinde şirket-i emvâl, şirket-i a‘mâl ve şirket-i vücûh olmak üç kategoriye ayrılmaktadır. Bu şirket tipleri, ortakların hak ve sorumluluklarına göre inan ve mufâvada tarzında kurulabilir. Böylece altı farklı akit şirket türü ortaya çıkmaktadır. Bunun yanı sıra fıkıhta mudârebe, müsâkât, müzâraa ve müğârese gibi özel şirket sözleşmesi türleri de bulunmaktadır. İslam hukukundaki şirket sözleşmelerinin yapısı, geçmiş dönemlerin ihtiyaçlarına, ticari örflere ve dönemin küçük ölçekli ticari hayatına cevap verecek şekilde şekillenmiştir. Bu nedenle klasik anlamda kurucularından bağımsız, insan ömrünü aşan, çok sayıda ortağa sahip ve sürekli olan şirket türleri bulunmamaktadır. Ancak fıkıhtaki şirket hükümleri, yeni koşul ve ihtiyaçlara yanıt verebilecek kadar zengindir. Bu çalışma, İslam hukukunda şirket akdi ve şirket türleri üzerinden ortaklık yapısını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda beş temel kavram belirlenmiş ve bu kavramlar üzerinden yapısal bir değerlendirme yapılmıştır. İncelenen kavramlar; şirket akdinde taraf (âkid) ve hukukî kişilik, yazılı form, bağlayıcılık (lüzûm), süreklilik (devamlılık) ve kâr-zarar paylaşımıdır. Söz konusu kavramların seçilmesinin temel nedeni, modern şirketlerin yapı taşlarını oluşturan bu unsurların İslam hukukundaki şirket tiplerinde ne ölçüde yer aldığını ve İslam şirket hukukunun bu özelliklere ne derece yaklaştığını araştırmaktır. Çalışma boyunca yapılan analizler, İslam hukukundaki şirket hükümlerinin bu kavram ve niteliklere sahip olma potansiyelini taşıdığını ortaya koymaktadır. Çalışmanın literatüre katkısı, günümüz şirketlerinin başarısı ve devamlılığı için gerekli olan temel özelliklerin İslam şirketler hukuku perspektifinden ne ölçüde karşılanabileceğini ortaya koymasıdır. İslam şirketleriyle alakalı klasik ve modern literatür oldukça geniş bir külliyata sahiptir. Çalışma, İslam şirketlerini hukuki kişilik, yazılı form, devamlılık, bağlayıcılık ve kâr-zarar paylaşımı gibi temel kavramlar çerçevesinde kapsamlı bir yapısal analize tabi tutmaktadır ve bu yönüyle mevcut literatürden ayrılmaktadır. |
|---|---|
| ISSN: | 1304-1045 |