Ceditçiliğin Ayak İzinde Ölümsüz Bir Aydın; Lutpulla Mutelip
Bu çalışma, 19. yüzyılın ortalarında Rusya Müslümanları içerisinde cereyan eden eski usul eğitim anlayışına karşı yeni usul eğitim anlayışını savunan Ceditçilik hareketinin Doğu Türkistan’daki etkilerini ve bu etki çerçevesinde şekillenen Ceditçi aydın profilini ele almaktadır. Cedit hareketi, Doğu...
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Sakarya University
2025-06-01
|
| Series: | Sakarya Üniversitesi Türk Akademi Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4559608 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Bu çalışma, 19. yüzyılın ortalarında Rusya Müslümanları içerisinde cereyan eden eski usul eğitim anlayışına karşı yeni usul eğitim anlayışını savunan Ceditçilik hareketinin Doğu Türkistan’daki etkilerini ve bu etki çerçevesinde şekillenen Ceditçi aydın profilini ele almaktadır. Cedit hareketi, Doğu Türkistan coğrafyasında eğitim, toplumsal, dini ve siyasi alanlarda önemli dönüşümler meydana getirmiştir. Bu dönüşümün önemli temsilcilerinden biri olan Lutpulla Mutellip, yalnız bir şair değil aynı zamanda Ceditçi fikirlerini Türk dünyasına yayan reformist bir aydın profili olarak öne çıkmaktadır. Lutpulla Mutellip, halkının özgürleşmesi, sosyal adalet, kültürel uyanış ve milli kimliğin inşası gibi konularla modernleşme sürecine katkı sağlamıştır. Çalışmanın amacı, Lutpulla Mutellip’in şiirlerinden ve düşüncelerinden hareketle onun Ceditçi kimliğini ortaya koymak ve bu kimliğin Doğu Türkistandaki modernleşme sürecine nasıl hizmet ettiğini analiz etmektir. Mutellip’in şair kimliği, yalnızca bireysel bir sanat anlayışını değil; aynı zamanda toplumsal dönüşümün parçası olan bir aydın duruşunu da yansıtmaktadır. Bu bağlamda bu çalışma, Lutpulla Mutellip’in eserlerini tarihsel ve düşünsel arka planla ilişkilendirerek değerlendirmektedir. Yöntem olarak tarihsel bağlam analizi kullanılmış olup Lutpulla Mutellip’in dünyası ve Ceditçilik faaliyetleri düşüncesi ışığında incelenmiştir. Çalışma, bu yönüyle hem Doğu Türkistan edebiyatına hem de modernleşme süreçlerine dair literatüre katkı sağlamayı hedeflemektedir. |
|---|---|
| ISSN: | 2980-0412 |