Kıraat-Yorum İlişkisi Üzerine Bir Analiz: İsrâ Sûresi 16. Âyet Bağlamında Toplum Dönüşümünde Yöneticilerin Rolü
Kur’ân-ı Kerîm’in farklı kıraatleri, bir âyetin anlam derinliğini ve doğruluğunu ortaya koymada önemli bir rol oynamaktadır. Kıraatler, sadece seslerin farklılığına değil, aynı zamanda anlamın nüanslarına da katkı sağlar. Her kıraat, bir âyetin çeşitli anlam yönlerini ortaya çıkarabilir, böylece met...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Sirnak University
2025-06-01
|
| Series: | Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4587679 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Kur’ân-ı Kerîm’in farklı kıraatleri, bir âyetin anlam derinliğini ve doğruluğunu ortaya koymada önemli bir rol oynamaktadır. Kıraatler, sadece seslerin farklılığına değil, aynı zamanda anlamın nüanslarına da katkı sağlar. Her kıraat, bir âyetin çeşitli anlam yönlerini ortaya çıkarabilir, böylece metnin zenginliği ve kapsamı daha iyi anlaşılır. Öte yandan kıraatler, bazen birbirlerini destekleyerek ifade edilen anlamı pekiştirir. İsrâ sûresi 17/16. âyette yer alan أَمَرْنَا sözcüğü, bu tür kıraatlere örnek olan kelimelerden biridir. Bu kelime, kırâʾat-ı aşere imamları tarafından üç farklı şekilde okunmuştur ancak üç kıraat de netice itibariyle “yönetici/idareci” anlamını ifade etmektedir. İsrâ sûresinin 16. âyetinde, mütreflerin kötü davranışlarının toplumu çöküşe sürüklediğine dikkat çekilmektedir. Mütref; azmış, zengin ve şımarık kişi demektir. Onlar, lüks yaşam tarzlarıyla toplumu olumsuz etkiler ve toplumun çöküşüne yol açarlar. Bu yüzden toplumda yüksek statüye sahip kişilerin davranışları büyük önem taşır. Söz konusu âyet de mütreflerin toplum üzerindeki olumsuz etkilerine vurgu yapmaktadır. Bu bağlamda çalışma, yöneticilerin toplum üzerindeki menfi rolünü ön plana çıkarmaktadır. Ayrıca yönetici ile halk arasında bir ilişki olduğunu, halkın yöneticilerini seçtiğini, seçimin mütreften yana yapıldığında toplumun kendi felaketini kendi elleriyle seçmiş olacağını ve şımarık liderlerin etkili ve yetkili olmasının halkın kötülüğe yönelmesiyle sonuçlanacağını savunmaktadır. Çalışma, kıraat farklılıklarının âyetin anlam ve yorumuna olan etkisini incelemeyi ve bunun, toplumu helâke sürükleyen mütreflerle bağlantısını ortaya koymaktadır. Çalışmanın bir diğer amacı, farklı kıraatler ve bunlara bağlı yorumların ortak bir anlam etrafında şekillendiğini göstererek sözcüğün morfolojik yapısındaki değişikliklerin anlam açısından büyük bir fark yaratmadığını göstermektir. Bu durum, söz konusu âyetin incelenmesinin temel sebeplerinden biridir. Nitekim mütreflerin liderlik yönleri ile kıraat farklılığı görülen kelimenin ifade ettiği “yönetici” anlamı arasında irtibat kurmak, çalışmanın odaklandığı temel yorumdur. Bu sayede çalışmanın, kıraat ilmi ile sosyo-politik araştırmalar arasında eksik kalmış bir alanı doldurması beklenmektedir. Öte yandan kıraatlerin çoğunlukla dil kurallarına uymadığı gerekçesiyle reddedilmesi bilinen bir durumdur. Ancak inceleme konusu olan âyette böyle bir durum söz konusu değildir. Burada teolojik bir sebepten dolayı kıraat tercihinde bulunulması, çalışmayı önemli kılan başka bir husustur. Çalışmanın temel kaynakları, kıraat ve tefsir kitapları olmakla birlikte, ilgili diğer kaynaklar da kullanılmaktadır. Metin analizi yöntemiyle önce kıraat vecihleri sunulmakta, ardından bu vecihler üzerinden sözcüğün ifade ettiği anlamlar ve Kur’ân yorumuna etkisi incelenmektedir. Son aşamada ise mütreflerin toplum üzerindeki olumsuz etkileri ele alınmaktadır. Çalışmada, kıraat farklılıklarının anlamda belirgin bir değişiklik oluşturmadığı, bunların birbirlerini desteklediği ve ilgili tüm kıraatlerin sözcüğün yapısındaki “yönetici” anlamıyla ilişkili olduğu görülmüştür. Mütreflerin liderlik özelliklerinin ve fasıklıklarının, toplumu yok etmeye sürüklediği ve bu düşüncenin farklı kıraat vecihlerinde ortak bir yorum olarak belirlendiği sonucuna varılmıştır. |
|---|---|
| ISSN: | 2146-4901 |