Anadolu Sahası Halk Hekimliğinde Taşa Bağlı Sağaltma Yöntemleri
İnsanoğlunun medeniyet tarihinde taş, temel bir rol üstlenerek barınma, savunma, sanat ve dinî pratiklerin vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Paleolitik dönemden itibaren fiziksel dayanıklılığı ve işlevselliğiyle öne çıkan taş, kültürel ve teknolojik ilerlemenin sembolik bir temsilcisine dönüşmüştür....
Saved in:
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Mersin University
2025-05-01
|
| Series: | Lokman Hekim Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4649851 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1839610467838853120 |
|---|---|
| author | Salahaddin Bekki Enis Yalçın |
| author_facet | Salahaddin Bekki Enis Yalçın |
| author_sort | Salahaddin Bekki |
| collection | DOAJ |
| description | İnsanoğlunun medeniyet tarihinde taş, temel bir rol üstlenerek barınma, savunma, sanat ve dinî pratiklerin vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Paleolitik dönemden itibaren fiziksel dayanıklılığı ve işlevselliğiyle öne çıkan taş, kültürel ve teknolojik ilerlemenin sembolik bir temsilcisine dönüşmüştür. Türk kültüründe taş, Gök Tanrı inancı, yer-su iyeleri ve atalar kültü bağlamında kutsal bir varlık olarak kabul görmüş şifa, bereket ve korunma amaçlı pratiklerle yaşamın içine yerleşmiştir. İslamiyet’in kabulüyle birlikte bu inançlar yeni bir form kazanmış, eski kutsal taşlar evliya mezarları, türbeler ve kutsal mekânlarla ilişkilendirilerek kültürel süreklilik sağlanmıştır. Özellikle de taşların sağaltma gücüne sahip olduğu inanışı, Anadolu coğrafyasının dört bir yanında hâlâ canlı bir şekilde yaşatılmaktadır. Anadolu’da günümüze dek süren bu sentez, taşın hem fiziksel hem de metafizik anlamda bir fenomen olarak görülmesini sağlamıştır. Bu çalışma, taşların Türk kültüründeki sağaltıcı etkilerine dair kadim inanç sisteminin, günümüzde hâlâ yaşayarak kültürel belleğin temel bir parçası olmayı nasıl sürdürdüğünü ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda taş, kültürel bir fenomen olarak ele alınıp taşın insan-doğa-kutsal üçgenindeki önemi ve konumu tespit edilecektir. Anadolu’daki sağaltma pratiklerinin somut verileri ışığında taşın, ağrı, aydaş, basur, egzama, gelincik, Ay çarpması, çıban, dalak kesme, nazar, öksürük, romatizma, sarılık, sıtma, siğil, temre, yara ve yılancık gibi çeşitli rahatsızlıkların tedavisindeki kullanımları, halk hekimliği bağlamında fenomenolojik bir okumaya tabi tutularak değerlendirilecektir. Özünde eski Türk inançlarının izlerini taşıyan bu uygulamaların değerlendirilmesiyle de bireylerin yaşadıkları ortak deneyimlerden hareketle taşın Türk kültüründeki kutsal, sembolik ve işlevsel boyutları ortaya konulmuş olacaktır. |
| format | Article |
| id | doaj-art-70d50c1ceb0c47e082979b87aa8ce4c5 |
| institution | Matheson Library |
| issn | 1309-8004 |
| language | English |
| publishDate | 2025-05-01 |
| publisher | Mersin University |
| record_format | Article |
| series | Lokman Hekim Dergisi |
| spelling | doaj-art-70d50c1ceb0c47e082979b87aa8ce4c52025-07-29T08:05:43ZengMersin UniversityLokman Hekim Dergisi1309-80042025-05-0115245046210.31020/mutftd.1648854311Anadolu Sahası Halk Hekimliğinde Taşa Bağlı Sağaltma YöntemleriSalahaddin Bekki0https://orcid.org/0000-0002-6188-954XEnis Yalçın1https://orcid.org/0000-0001-7873-570XKIRŞEHİR AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ, FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ, TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI BÖLÜMÜKİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ, TÜRKÇE VE YABANCI DİLLER ÖĞRETİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİİnsanoğlunun medeniyet tarihinde taş, temel bir rol üstlenerek barınma, savunma, sanat ve dinî pratiklerin vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Paleolitik dönemden itibaren fiziksel dayanıklılığı ve işlevselliğiyle öne çıkan taş, kültürel ve teknolojik ilerlemenin sembolik bir temsilcisine dönüşmüştür. Türk kültüründe taş, Gök Tanrı inancı, yer-su iyeleri ve atalar kültü bağlamında kutsal bir varlık olarak kabul görmüş şifa, bereket ve korunma amaçlı pratiklerle yaşamın içine yerleşmiştir. İslamiyet’in kabulüyle birlikte bu inançlar yeni bir form kazanmış, eski kutsal taşlar evliya mezarları, türbeler ve kutsal mekânlarla ilişkilendirilerek kültürel süreklilik sağlanmıştır. Özellikle de taşların sağaltma gücüne sahip olduğu inanışı, Anadolu coğrafyasının dört bir yanında hâlâ canlı bir şekilde yaşatılmaktadır. Anadolu’da günümüze dek süren bu sentez, taşın hem fiziksel hem de metafizik anlamda bir fenomen olarak görülmesini sağlamıştır. Bu çalışma, taşların Türk kültüründeki sağaltıcı etkilerine dair kadim inanç sisteminin, günümüzde hâlâ yaşayarak kültürel belleğin temel bir parçası olmayı nasıl sürdürdüğünü ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda taş, kültürel bir fenomen olarak ele alınıp taşın insan-doğa-kutsal üçgenindeki önemi ve konumu tespit edilecektir. Anadolu’daki sağaltma pratiklerinin somut verileri ışığında taşın, ağrı, aydaş, basur, egzama, gelincik, Ay çarpması, çıban, dalak kesme, nazar, öksürük, romatizma, sarılık, sıtma, siğil, temre, yara ve yılancık gibi çeşitli rahatsızlıkların tedavisindeki kullanımları, halk hekimliği bağlamında fenomenolojik bir okumaya tabi tutularak değerlendirilecektir. Özünde eski Türk inançlarının izlerini taşıyan bu uygulamaların değerlendirilmesiyle de bireylerin yaşadıkları ortak deneyimlerden hareketle taşın Türk kültüründeki kutsal, sembolik ve işlevsel boyutları ortaya konulmuş olacaktır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4649851fenomenolojihalk hekimliğikültürel belleksağaltma pratikleritaş kültüphenomenologyfolk medicinecultural memoryhealing practicesstone cult |
| spellingShingle | Salahaddin Bekki Enis Yalçın Anadolu Sahası Halk Hekimliğinde Taşa Bağlı Sağaltma Yöntemleri Lokman Hekim Dergisi fenomenoloji halk hekimliği kültürel bellek sağaltma pratikleri taş kültü phenomenology folk medicine cultural memory healing practices stone cult |
| title | Anadolu Sahası Halk Hekimliğinde Taşa Bağlı Sağaltma Yöntemleri |
| title_full | Anadolu Sahası Halk Hekimliğinde Taşa Bağlı Sağaltma Yöntemleri |
| title_fullStr | Anadolu Sahası Halk Hekimliğinde Taşa Bağlı Sağaltma Yöntemleri |
| title_full_unstemmed | Anadolu Sahası Halk Hekimliğinde Taşa Bağlı Sağaltma Yöntemleri |
| title_short | Anadolu Sahası Halk Hekimliğinde Taşa Bağlı Sağaltma Yöntemleri |
| title_sort | anadolu sahasi halk hekimliginde tasa bagli sagaltma yontemleri |
| topic | fenomenoloji halk hekimliği kültürel bellek sağaltma pratikleri taş kültü phenomenology folk medicine cultural memory healing practices stone cult |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4649851 |
| work_keys_str_mv | AT salahaddinbekki anadolusahasıhalkhekimligindetasabaglısagaltmayontemleri AT enisyalcın anadolusahasıhalkhekimligindetasabaglısagaltmayontemleri |