Konserwacja wzgórza zamkowego w Gniewie w latach 1961–2011. Pół wieku w dziejach zabytku
Zespół wzgórza zamkowego w Gniewie należy do grupy najcenniejszych zabytków związanych z państwem krzyżackim. Wielokrotnie w swoich dziejach niszczony i przebudowywany zamek konwentualny, siedziba polskich starostów, w XIX wieku magazyn, potem więzienie i koszary, zniszczony pożarem w 1921 roku, pr...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Lublin University of Technology
2023-12-01
|
| Series: | Ochrona Dziedzictwa Kulturowego |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ph.pollub.pl/index.php/odk/article/view/3373 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| _version_ | 1839603364700094464 |
|---|---|
| author | Marcin Gawlicki |
| author_facet | Marcin Gawlicki |
| author_sort | Marcin Gawlicki |
| collection | DOAJ |
| description |
Zespół wzgórza zamkowego w Gniewie należy do grupy najcenniejszych zabytków związanych z państwem krzyżackim. Wielokrotnie w swoich dziejach niszczony i przebudowywany zamek konwentualny, siedziba polskich starostów, w XIX wieku magazyn, potem więzienie i koszary, zniszczony pożarem w 1921 roku, przez szereg kolejnych dziesięcioleci pozostawał w formie ruiny. Początek badań architektonicznych, prac projektowych, budowlanych i konserwatorskich na terenie zamku gniewskiego datuje się na lata 60–te XX wieku. Artykuł przedstawia efekty prac prowadzonych przez PP Pracownie Konserwacji Zabytków w latach 1962–1990 oraz dotychczas niepublikowane wyniki, wykonanych w latach 1972–1973, badań historyczno-architektonicznych zabudowy wzgórza zamkowego. Zaprezentowana zostanie także autorska koncepcja adaptacji zamku, wykonana w 1973 roku na podstawie wyników badań i rozwarstwienia chronologiczne. W oparciu o zasadę ograniczonej interwencji w strukturę zabytku, przy wykorzystaniu zaangażowania mieszkańców oraz lokalnego potencjału inwestycyjnego, w latach 1991–2001, przy aktywnym udziale wojewódzkiego konserwatora zabytków, zrealizowano pierwszy etap prac adaptacyjnych. Realizacja drugiego etapu w latach 2002–2011 polegała na modyfikacji programu użytkowego wynikającej z nowych oczekiwań skoncentrowanych na obsłudze ruchu turystycznego dostosowanych do realnych możliwości finansowania. W okresie pięćdziesięciu lat, dzięki działalności wielu osób i instytucji, w zmieniającym się otoczeniu organizacyjnym i finansowym przy ewolucji teorii ochrony zabytków, zamek w Gniewie doprowadzony został do stanu umożliwiającego jego użytkowanie. Zasadniczo zmieniona koncepcja architektoniczna oraz związany z nią charakter i zakres prac budowlano – konserwatorskich prowadzonych po 2011 roku wyznaczył cezurę czasową niniejszego artykułu.
|
| format | Article |
| id | doaj-art-3ef569c5391041f49f44bccd0ac62a7b |
| institution | Matheson Library |
| issn | 2543-6422 |
| language | English |
| publishDate | 2023-12-01 |
| publisher | Lublin University of Technology |
| record_format | Article |
| series | Ochrona Dziedzictwa Kulturowego |
| spelling | doaj-art-3ef569c5391041f49f44bccd0ac62a7b2025-08-02T06:02:48ZengLublin University of TechnologyOchrona Dziedzictwa Kulturowego2543-64222023-12-011810.35784/odk.3373Konserwacja wzgórza zamkowego w Gniewie w latach 1961–2011. Pół wieku w dziejach zabytkuMarcin Gawlicki0KUL Zespół wzgórza zamkowego w Gniewie należy do grupy najcenniejszych zabytków związanych z państwem krzyżackim. Wielokrotnie w swoich dziejach niszczony i przebudowywany zamek konwentualny, siedziba polskich starostów, w XIX wieku magazyn, potem więzienie i koszary, zniszczony pożarem w 1921 roku, przez szereg kolejnych dziesięcioleci pozostawał w formie ruiny. Początek badań architektonicznych, prac projektowych, budowlanych i konserwatorskich na terenie zamku gniewskiego datuje się na lata 60–te XX wieku. Artykuł przedstawia efekty prac prowadzonych przez PP Pracownie Konserwacji Zabytków w latach 1962–1990 oraz dotychczas niepublikowane wyniki, wykonanych w latach 1972–1973, badań historyczno-architektonicznych zabudowy wzgórza zamkowego. Zaprezentowana zostanie także autorska koncepcja adaptacji zamku, wykonana w 1973 roku na podstawie wyników badań i rozwarstwienia chronologiczne. W oparciu o zasadę ograniczonej interwencji w strukturę zabytku, przy wykorzystaniu zaangażowania mieszkańców oraz lokalnego potencjału inwestycyjnego, w latach 1991–2001, przy aktywnym udziale wojewódzkiego konserwatora zabytków, zrealizowano pierwszy etap prac adaptacyjnych. Realizacja drugiego etapu w latach 2002–2011 polegała na modyfikacji programu użytkowego wynikającej z nowych oczekiwań skoncentrowanych na obsłudze ruchu turystycznego dostosowanych do realnych możliwości finansowania. W okresie pięćdziesięciu lat, dzięki działalności wielu osób i instytucji, w zmieniającym się otoczeniu organizacyjnym i finansowym przy ewolucji teorii ochrony zabytków, zamek w Gniewie doprowadzony został do stanu umożliwiającego jego użytkowanie. Zasadniczo zmieniona koncepcja architektoniczna oraz związany z nią charakter i zakres prac budowlano – konserwatorskich prowadzonych po 2011 roku wyznaczył cezurę czasową niniejszego artykułu. https://ph.pollub.pl/index.php/odk/article/view/3373zamek w Gniewiebadania architektonicznekoncepcja adaptacjiprace konserwatorskieużytkowanie zabytku |
| spellingShingle | Marcin Gawlicki Konserwacja wzgórza zamkowego w Gniewie w latach 1961–2011. Pół wieku w dziejach zabytku Ochrona Dziedzictwa Kulturowego zamek w Gniewie badania architektoniczne koncepcja adaptacji prace konserwatorskie użytkowanie zabytku |
| title | Konserwacja wzgórza zamkowego w Gniewie w latach 1961–2011. Pół wieku w dziejach zabytku |
| title_full | Konserwacja wzgórza zamkowego w Gniewie w latach 1961–2011. Pół wieku w dziejach zabytku |
| title_fullStr | Konserwacja wzgórza zamkowego w Gniewie w latach 1961–2011. Pół wieku w dziejach zabytku |
| title_full_unstemmed | Konserwacja wzgórza zamkowego w Gniewie w latach 1961–2011. Pół wieku w dziejach zabytku |
| title_short | Konserwacja wzgórza zamkowego w Gniewie w latach 1961–2011. Pół wieku w dziejach zabytku |
| title_sort | konserwacja wzgorza zamkowego w gniewie w latach 1961 2011 pol wieku w dziejach zabytku |
| topic | zamek w Gniewie badania architektoniczne koncepcja adaptacji prace konserwatorskie użytkowanie zabytku |
| url | https://ph.pollub.pl/index.php/odk/article/view/3373 |
| work_keys_str_mv | AT marcingawlicki konserwacjawzgorzazamkowegowgniewiewlatach19612011połwiekuwdziejachzabytku |