İmam Mâlik’in Muvatta’ Dışı Hadisleri Bağlamında Yalnızca Şeybânî Nüshasında Rivayet Edilen Hadisler
Dört sünnî mezhepten birinin imamı olan Mâlik b. Enes (ö. 179/795) yaşadığı dönemden itibaren hadis ve fıkıh sahasındaki otoritesiyle bilinmektedir. Onun bu otoritesi, günümüze ulaşan tek eseri Muvatta’ üzerine kaleme alınan araştırmaların güncelliğini korumasında kendini göstermeye devam etmektedir...
Saved in:
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Trabzon University
2025-06-01
|
| Series: | Trabzon İlahiyat Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4648538 |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Dört sünnî mezhepten birinin imamı olan Mâlik b. Enes (ö. 179/795) yaşadığı dönemden itibaren hadis ve fıkıh sahasındaki otoritesiyle bilinmektedir. Onun bu otoritesi, günümüze ulaşan tek eseri Muvatta’ üzerine kaleme alınan araştırmaların güncelliğini korumasında kendini göstermeye devam etmektedir. Muvatta’ hakkında klasik dönemden itibaren telif edilen yüzlerce çalışmada İmam Mâlik’in uygulamaya koyduğu hadis ve fıkıh usulü tartışılagelmiştir. Başka birçok çalışmada ise onun öğrencileri vasıtasıyla geniş İslâm coğrafyalarına yayılan Muvatta’ rivayet nüshaları arasındaki farklılıklar ele alınmıştır. Ayrıca İmam Mâlik’in, hayatı boyunca rivayet ettiği hadislerin tamamını Muvatta’ına almadığı da bilinen ve tespit edilmiş bir durumdur. Ancak günümüze kadar hadis rivayet sahasında dağınık bir şekilde bulunan İmam Mâlik tarikli bu hadisler hakkında kapsayıcı bir çalışma yapılmadığı görülmüştür. Muvatta’ın rivayet nüshaları dendiğinde akla ilk gelenlerde biri ise İmam Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî’ye (ö. 189/805) ait olanıdır. İmam Mâlik’ten eserini dinlemek ve rivayet etmek üzere geldiği Medine’de üç yılı aşkın süre boyunca ikamet etmiş olan İmam Şeybânî, bu süreçte edindiği ilmi birikimi, kendi mezhebinin görüşleriyle kıyas ederek teşekkül ettirdiği Muvatta’ nüshasında tebarüz ettirmiştir. İmam Mâlik’in öğrencisi olmasına rağmen onun mezhebini takip etmeyen bir alim olan İmam Şeybânî’nin rivayet nüshası, rivayet yapısı olarak da diğer nüshalardan bazı farklılıklar göstermektedir. Bu çalışmada öncelikle, İmam Mâlik’in Muvatta’da yer almayan hadislerinin nasıl ve hangi kaynaklardan tespit edildiğine dair geniş çaplı bilgilere yer verilmiştir. Daha sonra, başta Mâlikî olmak üzere Muvatta’ hadisleri üzerine eser kaleme almış ulemanın İmam Şeybânî’nin rivayet nüshasında nakledilen İmam Mâlik senedli hadislere olan yaklaşımlarından bahsedilmiştir. Son olarak, Şeybânî nüshasının içerdiği hadisler içerisinde diğerlerinden teferrüd etmiş olduğu hadislerin çeşitleri, örnekleriyle birlikte incelenmiş ve bu hadislerin Muvatta’ hadisi sayılıp sayılamayacakları tartışılmıştır. |
|---|---|
| ISSN: | 2651-4559 |